Zojuist stuurde ik een brief aan twee wethouders van de Gemeente Amsterdam, te weten Hester van Buren (financiën) en Touria Meliani (cultuur), naar aanleiding van het artikel door Edo Dijksterhuis in Het Parool van vandaag. Dat behelst de voorgenomen precarioheffing over het kunstwerk van Tim Ayres dat hij acht jaar geleden maakte op de gevel van het pand van Studio Stallinga in Amsterdam-Noord. Daar moet nu betaald voor gaan worden en dat is debiel, belachelijk en onzin!
Geachte wethouder van financiën, Geachte wethouder van cultuur,
In het besluit om het kunstwerk van de Brits-Nederlandse kunstenaar Tim Ayres, aangebracht op de gevel van het bedrijfspand van Studio Stallinga in Amsterdam-Noord (zie afbeelding onderaan), te belasten met een precarioheffing, schuilt bij de afdeling Waardering, Heffing & Toezicht een niet geringe denkfout.
Enerzijds kan ik me daar, wat de reden betreft, iets bij voorstellen omdat uw portefeuille geen culturele inhoud heeft en omdat u slechts de relatie zoekt tussen de bedrijfsmatige kant van een pand of locatie en het wervend naar buiten brengen van die kant door het aanbrengen van naamvermelding, tekst of logo in, aan, of op een gevel.
In onderhavig geval speelt duidelijk iets anders en wel om meerdere redenen.
Om te beginnen is de wandschildering een geheel op zichzelf staand, zogenaamd autonoom, kunstwerk dat op geen enkele manier verwijst naar de bedrijfsmatige activiteiten die in het pand worden ontplooid. De keuze van Stallinga en Galani om Tim Ayres uit te nodigen voor de verfraaiing van hun zouteloze gevel in een armoedige semi-industriële omgeving was gebaseerd op respect voor het werk van deze bekende kunstenaar. Ze gaven hem, binnen de ruimte die ze ter beschikking hadden, alle artistieke vrijheid om tot de conceptie van het werk te komen. En ze betaalden hem daar een niet geringe som geld voor. De voorname, maar ook raadselachtige uitstraling van het resultaat dient niet alleen hun eigen genoegen, maar is tevens een geschenk aan de visueel en cultureel uiterst karige omgeving.
Foto Jakob van Vliet / Het Parool
Tim Ayres is sinds begin jaren negentig als kunstenaar internationaal gerenommeerd, vooral door zijn werk waarin, naast kleur, tekst het leeuwendeel van het beeld uitmaakt. Dus waar een andere schilder een bloemstilleven of een landschap uitbeeldt kiest Ayres voor woorden en zinnen die, in de meeste gevallen, een ‘open’ betekenis hebben. Betekenis van zijn werk komt terecht ‘in the eye of the beholder’, niet bij een gemeentelijke dienst.
Enige tijd na hun vestiging aldaar ontwikkelde zich bij Stallinga en Galani de wens om in hun werkruimte, naast hun bedrijfsmatige activiteiten, op onregelmatige basis en zonder winstoogmerk (!) aandacht te besteden aan een andere passie in hun leven, namelijk de beeldende kunst. De muurschildering van Ayres bracht hen, jaren nadat die was aangebracht, op het idee om hun kunstactiviteiten daar qua naam aan te verbinden. Een dergelijke koppeling tref je over de hele wereld regelmatig aan: een vernoeming van een bedrijf naar bijvoorbeeld de rivier waaraan dat gevestigd is, het huisnummer of adres (mijn huisartsenpraktijk ‘Westerdokters’, gevestigd aan het Westerdok, is daar een sprekend en humoristisch voorbeeld van). In Amsterdam zijn meerdere cafés te vinden die hun naam ontlenen aan de gevelsteen waaronder ze opereren. En nogmaals: er is in dit geval in het geheel geen sprake van een verbintenis met het binnen het pand uitgeoefende beroep, laat staan van werving.
Dat Stallinga en Galani in dit geval in optimistische zin verantwoordelijk zijn voor oorzaak en een persoonlijk vervolg daarop mag hen belastingtechnisch gesproken beslist niet kwalijk genomen worden, in tegendeel, het zou de gemeente Amsterdam passen om hier een teken van dankbaarheid te laten blijken.
Daarnaast zou ik u willen vragen om aan hen, maar ook aan mij, duidelijk te maken in welke mate en zin en op welke wijze de mooie, beeldende, enigszins surrealistische voorstelling fruit falls with its flesh on the inside, als recente, onafhankelijke culturele toevoeging en ‘landmark’ aan een stadsdeel in ontwikkeling, binnen uw ambtsgebied valt.
De betrokkenheid van uw gemeenteafdeling in dezen lijkt een verband tussen twee aspecten van betreffende locatie te leggen dat helemaal niet bestaat! Want had het hier een abstracte voorstelling betroffen, of een schilderij als een enorm stilleven, dan hadden uw registratie-auto’s er aan voorbij gekeken. Het dient dus nadrukkelijk als een werk van beeldende kunst gezien te worden: onafhankelijk, dwars en prachtig…
Uw antwoord tegemoet ziend en met hartelijke groet,
Hans Gieles
P.S.
Ik zal deze brief ook sturen aan onze wethouder van cultuur, aan de betrokken personen (de kunstenaar en zijn opdrachtgevers), en publiceren op mijn FaceBook-pagina.
Hans Gieles 